Alles wat je moet weten over zenuwen en pulpa in je tanden en kiezen

Binnenin elke tand of kies bevindt zich levend weefsel, bestaande uit o.a. bindweefsel, bloedvaten en zenuwvezels. Dit weefsel wordt de pulpa genoemd. Vanuit het bot, lopen door voedingskanaaltjes, bloedvaten en zenuwvezels naar de wortel toe. Zij komen de wortel binnen bij de wortelpunt, deze wordt apex genoemd. Zij vervolgen hun weg door de wortel via het wortelkanaal. Om het aantal wortelkanalen en de vorm van de wortels te beoordelen, kan een röntgenfoto helpen. Deze röntgenfoto is net als de afbeelding bovenaan twee-dimensionaal (plat), terwijl in werkelijkheid een tand/kies natuurlijk drie-dimensionaal is. De tandarts zal de informatie verkregen met de röntgenfoto combineren met zijn kennis, ‘het blote oog’ en instrumenten tot een totaalbeeld. Globaal gezegd, hebben de tanden en de kleine kiezen één tot twee kanalen en de kiezen drie tot vier kanalen. Waarbij de onderkiezen vaker drie dan vier en de bovenste kiezen vaker vier dan drie wortelkanalen hebben. De wortelkanalen komen bij elkaar in de pulpakamer. Bij kinderen en jong volwassenen zijn de wortelkanalen breed en is de pulpakamer groot. Gedurende het leven zullen deze steeds kleiner worden doordat er vanuit de pulpa nieuw tandbeen wordt afgezet tegen de wanden. De zenuwvezels in de pulpa kunnen signalen afgeven bij koude, warmte en ook andere prikkels, zoals bijv. aanraking en zoet. Bij o.a. tandbederf en/of gevoelige tandhalzen zullen de zenuwvezels makkelijker geprikkeld raken en kunnen deze prikkels eerder pijnlijk zijn. Een ontsteking van het levende deel van een tand/kies wordt pulpitis genoemd en kan pijn/gevoeligheid veroorzaken. Tandbederf, ook wel cariës genoemd is een veel voorkomende veroorzaker van pulpitis. Als er een gaatje ontstaat dan zullen schadelijke producten van de bacteriën via het poreuze tandbeen (dentine) de pulpa bereiken, dit kan tevens optreden bij lekkende vullingen/kronen etc. Hierdoor ontstaat een ontstekingsreactie in de pulpa, waardoor deze eerder pijnlijk zal reageren op prikkels. De pijn kan zich verschillend manifesteren o.a. van een verhoogde gevoeligheid bij koude, warmte en zoet of scherpe pijn bij dichtbijten/tikken tegen een tand/kies. Mocht de ontstekingsreactie verergeren dan zou er ook een continue zeurderige en/of kloppende pijn kunnen ontstaan. Een ontsteking van de pulpa kan meerdere oorzaken hebben zoals irritatie na/door (witte) vullingen en boren, tandbederf en lekkende vullingen, trauma door klap en/of ongeval, breuk in (de wortel van) de tand/kies, overbelasting door o.a. knarsen/klemmen, blootliggend tandbeen, zoals o.a. bij gevoelige tandhalzen. Als het pulpaweefsel in de wortelkanalen door de ontsteking afgestorven is, hebben de bacteriën vrij spel in de pulpaholte en de wortelkanalen. Via de wortelpunt staat de ontsteking in verbinding met het botweefsel. De wortelpuntontsteking is zichtbaar op de röntgenfoto als een zwarte vlek. De klachten die kunnen voorkomen varieren van hevige pijn tot alleen pijn bij (kauw)druk op de tand/kies. Bij een acute ontsteking kunt u ziek worden en is koorts mogelijk. In sommige gevallen kunnen ontstekingsproducten via een afvoergang naar buiten komen. Kortom, gezonde zenuwen en pulpa spelen een essentiële rol in de gezondheid van je tanden en kiezen. Het is belangrijk om regelmatig een tandarts te bezoeken om eventuele problemen vroegtijdig te signaleren en te behandelen.